Nowe rynki zbytu dla polskich eksporterów

W 2022 r. przede wszystkim z powodu agresji Rosji na Ukrainę poważnie zmieniła się sytuacja geopolityczna na świecie, czego konsekwencja są poważne zmiany gospodarki światowej i krajowej. Polscy (i nie tylko polscy) przedsiębiorcy stanęli przed pilną koniecznością poszukiwania nowych partnerów gospodarczych i rynków zbytu. W tym zakresie najczęściej wskazuje się Azję, czasami Afrykę.

Dlatego też Ministerstwo Rozwoju i Technologii pragnie zwrócić Państwa uwagę na często i niesłusznie pomijane kraje Ameryki Łacińskiej i Karaibów oraz zachęcić do rozwoju ekspansji eksportowej i współpracy inwestycyjnej z państwami tego regionu.

Nie są to wprawdzie rynki łatwe, ale ta część świata stwarza duże możliwości polskim eksporterom i inwestorom. Są to rynki liczące łącznie ca 650 mln mieszkańców, coraz bardziej otwarte na współpracę z zagranicą, dynamicznie rozwijające gałęzie gospodarki oparte o wysokie technologie i produkty innowacyjne. Co więcej, współpraca między nimi a państwami UE jest w zdecydowanej większości oparta o umowy o wolnym handlu. Ich treść (a także treść wszystkich umów międzynarodowych zawartych przez Polskę bądź UE) znaleźć można na stronie www.traktaty.msz.gov.pl.

Ponadto wiele z tych państw posiada szereg podobnych umów w ramach porozumień regionalnych, a także umowy o wolnym handlu z USA i Kanadą. Tym samym inwestowanie w tym regionie pozwala łatwiej i taniej wejść zarówno na te duże rynki północnoamerykańskie, jak i rynki państw sąsiednich.

Niestety wiele polskich firm (w przeciwieństwie do firm z innych państw UE) z rezerwą podchodzi do możliwości współpracy z państwami latynoamerykańskimi i karaibskimi. Jak wynika z moich rozmów, nadal zbyt często funkcjonują błędne wyobrażenia dot. państw tamtego regionu i negatywne stereotypy nadmiernie podkreślające korupcję i przestępczość. To obraz mocno wykrzywiony i w dużej mierze nieprawdziwy.

Przy wręcz powszechnym traktowaniu wszystkich tych państw jako jednolitego zbioru państw hiszpańskojęzycznych i bez dostrzegania różnic pomiędzy nimi, zainteresowanie polskich przedsiębiorców tą częścią świata jest stosunkowo małe. W efekcie poziom wzajemnej współpracy jest zdecydowanie zbyt niski w stosunku do potencjału obu stron i w znacznej mierze oparty o produkty podstawowe. Rzeczywistość jednak jest inna. Pomimo wspólnej historii i języka (z niewielkimi wyjątkami) różnice między państwami tego regionu są często olbrzymie, tak w zakresie poziomu rozwoju gospodarczego, jak i struktury społecznej, kultury biznesowej, poziomu korupcji czy przestępczości.

W dotychczasowych działaniach Ministerstwo Rozwoju i Technologii stara się te różnice wskazać, przybliżać rzeczywistość tamtych rynków oraz prezentować polskie firmy, które już osiągnęły sukces w tym regionie. Dobrymi przykładami mogą być:

eksport polskiej żywności do ważnej sieci dystrybucyjnej w Kolumbii
sprzedaż urządzeń specjalistycznych do państwowej olbrzymiej górniczej firmy chilijskiej
wyposażenie kolejnictwa i metra w São Paulo i Rio de Janeiro (Brazylia) w polskie urządzenia sterujące
budowa olbrzymiego kompleksu hotelowo-biurowo-rezydencjalno-rekreacyjnego w Brazylii
wspomniana współpraca sektorów kosmicznych Polski i Argentyny
gwałtowny wzrost eksportu akumulatorów litowo-jonowych do Meksyku
druk walut/bicie monet niektórych państw latynoamerykańskich przez polską firmę.

Zachęcamy także do zapoznania się z różnicami kulturowymi dot. państw tego regionu (https://www.gov.pl/web/dyplomacja/roznice-kulturowe-w-miedzynarodowych-relacjach-biznesowych). Dostosowanie się do nich pozwoli na skuteczniejszą ekspansję eksportową.

Istnieją szerokie możliwości także wyższej jakościowo gospodarczej współpracy Polski z państwami tego regionu. Przede wszystkim największe szanse istnieją we współpracy w zakresie zielonej gospodarki (w tym sektora wodorowego), sektora fintech, automatyzacji i robotyzacji, rozwoju technik informacyjno – komunikacyjnych, handlu elektronicznego, transformacji cyfrowej, inteligentnej i czystej mobilności, zdrowia, cyberbezpieczeństwa, smart-cities czy lotnictwa bezzałogowego (drony).

Zachęcamy nie tylko do wzrostu wymiany handlowej, ale także inwestycyjnej.

Nie jest tajemnicą, że pandemia szczególnie mocno uderzyła właśnie w państwa latynoamerykańskie. Jako jedno z ważnych narzędzi poprawy sytuacji właściwie wszystkie państwa latynoamerykańskie widzą ogłoszenie szeregu wielkich programów infrastrukturalnych. Prowadzone są w wielu państwach procesy prywatyzacyjne obejmujące wiele gałęzi gospodarki. Często są organizowane przez władze tamtych krajów webinaria zachęcające zagranicznych inwestorów do udziału w tych procesach oraz wprowadzane są bardziej przejrzyste i korzystne przepisy dot. inwestowania.

W zdecydowanej większości państw prawa i obowiązki inwestorów zagranicznych są takie same jak inwestorów miejscowych. Restrykcje dot. dziedzin zarezerwowanych tylko dla inwestorów miejscowych są rzadkie i dotyczą praktycznie tylko sektorów strategicznych.

Wg PwC, PFR TFI i KUKE na piątym miejscu w świecie wśród najbardziej perspektywicznych kierunków polskich inwestycji znajduje się Chile.
Niektóre państwa zaczynają odgrywać ważną rolę z uwagi na odkrycie nowych złóż surowcowych. Są to np. relatywnie niewielkie i niedoceniane państwa jak Gujana czy Surinam.
Wybrane kraje (np. Kostaryka czy Ekwador) mają relatywnie duży udział inwestycji zagranicznych w sektor usług prozdrowotnych (domy opieki najczęściej dla obywateli USA).
Zupełnie niedocenianym krajem do inwestowania jest Paragwaj, który ma najstabilniejszą walutę w regionie, stabilny sektor bankowy, największy w regionie wzrost gospodarczy, bardzo niski deficyt finansów publicznych, niski poziom długu publicznego, relatywnie niskie bezrobocie, wysoką w stosunku do poziomu dochodu oczekiwaną długość życia, samowystarczalność żywnościową i energetyczną, ogromny potencjał hydroenergetyczny, niską medianę wieku, niskie wynagrodzenia oraz przyjazne nastawienie wobec imigrantów. Ponadto Paragwaj jest członkiem Mercosuru, zatem produkty wyprodukowane tam mogą swobodnie zdobywać rynki pozostałych członków tego ugrupowania (Brazylia, Argentyna i Urugwaj).
Podobnie ciekawym miejscem do inwestowania jest Urugwaj, który – wg Transparency International – ma niższy stopień korupcji niż Francja i USA.

Możliwości inwestowania jest zatem sporo.

Poniżej krótkie podsumowanie tegorocznych działań i plany Ministerstwa Rozwoju i Technologii na przyszły rok.

W 2022 r. wraz z instytucjami partnerskimi kontynuowaliśmy cykl webinariów pn. „Ameryka Łacińska: Vamos a.…”., który zakończyliśmy tematem rynku brazylijskiego. Dla przypomnienia, w ramach tego cyklu przedstawione zostały rynki Kolumbii, Peru, Chile, Meksyku, Argentyny, Urugwaju, Kuby, Dominikany, Gwatemali, Kostaryki, Hondurasu, Panamy i wspomnianej Brazylii.

Podkreślić należy dużą aktywność PAIH w zakresie współpracy polskich firm z rynkami tego regionu. W 2022 r. PAIH zorganizowała m.in. ciekawe webinaria dot. rynku brazylijskiego, sektorach wodorowym i kosmicznym w Meksyku, rolnym w Kolumbii czy handlu elektronicznego (e-commerce) w Brazylii, Chile, Kolumbii i Meksyku. Ponadto wspólnie z Ministerstwem Klimatu i Środowiska Agencja zorganizowała misję laureatów programu GreenEvo (zielone technologie) do Meksyku. Misja cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem meksykańskich firm. PAIH uczestniczyła także w wybranych targach na terenie Ameryki Łacińskiej.

Obserwujemy zainteresowanie innych instytucji, organizacji i firm pogłębieniem współpracy gospodarczej z Ameryką Łacińską, w tym kierowanie się także jakościowym rozwojem współpracy opartej o wysokie technologie.

Na szczególną uwagę zasługuje podpisanie porozumienia o współpracy pomiędzy Polską Agencją Kosmiczną i jej argentyńskim odpowiednikiem CONAE. Z informacji, jakie posiadam ta współpraca dobrze się rozwija. Co więcej, dwie polskie firmy tego sektora podpisały kontrakty handlowe z partnerami argentyńskimi.
Kontynuowany był bardzo ciekawy projekt BraSilesia realizowany przez Katowicką Specjalną Strefę Ekonomiczną wspólnie z partnerskimi instytucjami z Polski i Brazylii poświęcony tworzeniu start-up’ów.
Instytut Nauk Ekonomicznych PAN wspólnie z ambasadami Polski w Peru i peruwiańskiej w Polsce oraz władzami miasta Wieliczka zorganizował bardzo interesującą konferencję polsko-peruwiańską poświęconą współpracy środowisk naukowo-akademickich i biznesowych oraz administracji publicznej w rozwoju szeroko rozumianej współpracy polsko-peruwiańskiej.
Tradycyjnie już aktywna na rynku brazylijskim Polsko – Portugalska Izba Gospodarcza zorganizowała 2 misje handlowe do tego kraju oraz bardzo dobre i profesjonalnie przygotowane seminarium o tym kraju.
Zostały rozpoczęte działania zmierzające do szerszego uwzględnienia w działaniach PAIH (w tym także programach Brand i Polskie Mosty Technologiczne) państw latynoamerykańskich.
Na podstawie porozumienia MRiT – MSZ polskie ambasady – także w państwach latynoamerykańskich – realizowały szereg projektów promocyjnych, począwszy od artykułów sponsorowanych w miejscowej prasie specjalistycznej, poprzez organizację seminariów aż po przygotowanie i obsługę polskich stoisk na ważniejszych targach w państwach urzędowania i dodatkowej akredytacji.

Warto także nadmienić, że w 2022 r.:

Polska podpisała umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania z Brazylią (czekamy na jej ratyfikację). Została także udzielona zgoda przez rząd RP na rozpoczęcie negocjacji takiej umowy z Argentyną.
Są prowadzone prace w zakresie utworzenia wspólnych komisji z Brazylią i Meksykiem ukierunkowane na eliminację barier oraz prace dotyczące podpisania umowy o współpracy gospodarczej z Dominikaną przewidującej formy wzajemnej konsultacji. Planowane jest również podpisanie porozumienia o współpracy z Dominikaną w zakresie geologii i górnictwa (to nie pomyłka; Dominikana to nie tylko turystyka, to także duże zasoby surowcowe i rozwinięte górnictwo).
Po długim czasie zostało otwarte Zagraniczne Biuro Handlowe PAIH w São Paulo w Brazylii.
Rozpoczęto działania zmierzające do rozwoju współpracy Polski z państwami ważnej regionalnej organizacji Sojusz Pacyfiku (Chile, Kolumbia, Meksyk i Peru) poprzez wspólne projekty realizowane przez wyspecjalizowane instytucje administracji publicznej i otoczenia biznesu.

Także w 2022 r. został uruchomiony nowy, całkowicie przebudowany portal promocji eksportu (www.trade.gov.pl), w którym zamieszczone zostały nie tylko informacje o poszczególnych państwach świata (w tym omawianego regionu), ale także krótkie artykuły o wybranych zagadnieniach dot. państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów. Znaleźć je można pod linkami:

Także można tam znaleźć szersze informacje przydatne każdemu eksporterowi, a ponadto m.in. przewodniki zachęcające inwestorów zagranicznych (w tym polskich) do inwestowania w konkretnych państwach. Portal ma również wersję angielskojęzyczną prezentującą Polskę jako rzetelnego i wiarygodnego partnera i zachęcającą zagranicznych przedsiębiorców do rozwijania współpracy z naszym krajem.

W 2023 r. Ministerstwo Rozwoju i Technologii zamierza kontynuować i aktywnie rozwijać działania na rzecz rozwoju współpracy Polski z regionem Ameryki Łacińskiej i Karaibów.

Przede wszystkim jest w planach organizacja wraz z instytucjami partnerskimi cyklu seminariów tematycznych poświęconych konkretnym sektorom gospodarczym w poszczególnych państwach.
INE PAN planuje w drugiej połowie listopada 2023 r. organizację (tym razem w Limie) kolejnej wielodyscyplinarnej polsko – peruwiańskiej konferencji dot. synergii środowisk naukowych, administracji publicznej i kół biznesowych w rozwoju współpracy (także gospodarczej) Polski z Peru.
Krajowa Izba Gospodarcza już sygnalizuje chęć organizacji szeregu misji gospodarczych do wybranych państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów.
Również PAIH planuje wiele wydarzeń związanych z tamtym regionem, począwszy od webinariów, a skończywszy na organizacji stoisk na ważniejszych targach.
Planowana jest kolejna misja laureatów GreenEvo na te rynki. Niewykluczone, że to działanie nie zakończy się na jednej misji do tego regionu.
Wspomniana Polsko – Portugalska Izba Gospodarcza już zaplanowała organizację dwóch wielosektorowych misji do Brazylii. Pierwsza odbędzie się w kwietniu 2023 r.
Są przygotowywane propozycje konkretnych działań promocyjnych realizowanych przez polskie ambasady (także w omawianym regionie).
Nadal będą publikowane w portalu promocji eksportu materiały o rynkach nietradycyjnych, ale także o kwestiach interesujących eksporterów.

Zachęcamy regionalne i branżowe instytucje otoczenia biznesu do organizowania różnych wydarzeń poświęconych rynkom nietradycyjnym (w tym latynoamerykańskim i karaibskim), takich jak seminaria/webinaria, konferencje, misje gospodarcze, organizacja stoiska/stoisk na ważniejszych targach itp. O ile będzie potrzebne wsparcie merytoryczne bądź logistyczne Ministerstwa Rozwoju i Technologii w przygotowaniu i realizacji takiego wydarzenia oraz szerszego informowania o nim, jesteśmy gotowi takiej pomocy udzielić.

Przy ważniejszych wydarzeniach istnieje również możliwość udzielenia przez MRiT patronatu honorowego Ministerstwa. Procedura wystąpienia o patronat znajduje się pod linkiem https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/uzyskaj-patronat-ministerstwa.

Zachęcamy także do częstego korzystania z portalu promocji eksportu i współredagowania go.

Instytucje otoczenia biznesu (izby, stowarzyszenia, związki itp.) zachęcamy do podania krótkich informacji, co mogą zaoferować polskim przedsiębiorcom już prowadzącym działalność eksportową lub zamierzającym dopiero rozpocząć swoją ekspansję zagraniczną, a także publikowanie krótkich artykułów na tematy związane z eksportem.
Firmy mogą bezpłatnie zamieścić swoje wizytówki (w języku polskim i angielskim).
Regionalne instytucje administracji publicznej zachęcam do zamieszczenia promocji swoich województw, najlepiej w języku angielskim.

To znakomita bezpłatna promocja działalności instytucji, organizacji i firm.

We wszystkich sprawach dotyczących publikowania materiałów, zamieszczania wizytówek, prowadzenia promocji na portalu proszę się kontaktować z Panią Agnieszką Koroś z PAIH-u (agnieszka.koros@paih.gov.pl) oraz zespołem redakcyjnym portalu (trade@paih.gov.pl).

Polska administracja publiczna posiada instrumenty wsparcia (także finansowego) eksportu i inwestycji. Zainteresowanych zachęcamy do kontaktu z Polskim Funduszem Rozwoju S.A. (https://pfr.pl/, gdzie uzyskają Państwo dokładne informacje nt. form i zakresu tego wsparcia. Ponadto istnieją możliwości wsparcia instytucjonalnego oferowane przez MRiT, MSZ, KIG i inne instytucje administracji publicznej i otoczenia biznesu.

Ministerstwo ma w swojej kompetencji także eliminację barier. Takie sygnały od polskich firm albo są poruszane w kontaktach dwustronnych, albo przekazywane do Komisji Europejskiej, co pozwala problem traktować jako ogólnounijny. Tym samym możliwości eliminacji spotykanych barier są znacznie silniejsze. Jest także możliwość kierowania takich tematów do innych organizacji międzynarodowych (OECD, WTO itp).

Aktualny zakres barier do poszczególnych państw (nie tylko latynoamerykańskich) mogą Państwo znaleźć na stronie https://trade.ec.europa.eu/access-to-markets/en/content/welcome-access2markets-market-access-database-users. To ciekawe narzędzie UE pn. Access2Markets (także w języku polskim).

W przypadku pojawienia się nowej bariery proszę kontaktować się bezpośrednio z Panem Grzegorzem Sinackim (e-mail: grzegorz.sinacki@mrit.gov.pl), który udzieli wszelkich informacji w tym zakresie. Jako ministerstwo mamy też możliwości wpływania na zmniejszenie kosztów importu zaopatrzeniowego czy udział w postępowaniach antydumpingowych.

Bliższe informacje o źródłach informacji i instrumentach administracji publicznej wsparcia eksportu mogą Państwo znaleźć pod linkami https://www.trade.gov.pl/tagi-rozszerzone/informacja-klucz-do-udanej-ekspansji-eksportowej/ oraz https://www.trade.gov.pl/wiedza/ministerstwo-rozwoju-i-technologii-wsparciem-dla-eksporterow/.

Specyficzną formą eksportu są również przetargi organizacji międzynarodowych. Więcej informacji na ten temat znajdą Państwo pod linkiem: https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/miedzynarodowe-zamowienia-publiczne. W razie jakichkolwiek pytań w tym zakresie proszę je kierować do Pana Artura Dąbkowskiego, tel. 22 411 95 59, e – mail: artur.dabkowski@mrit.gov.pl.

Źródło: MRiT